Al vanaf de 14e eeuw worden hier langdurige zieken verpleegd. Het is het enige gasthuis in Nederland dat al zo lang onafgebroken als zodanig functioneert. In 1367 wordt het Sint Appollonia Gasthuis opgericht. In 1378 wordt Willem van Abcoude eigenaar en geeft het de naam Sint Bartholomeusgasthuis. De Smeezaal op de eerste verdieping is tot stand gekomen bij een uitbreiding van een ziekenzaal in middeleeuwen. De Regentenzaal uit 1631 kenmerkt zich door de bijzondere gobelins. Deze zijn in 1642-1648 gemaakt door de internationaal vermaarde wandtapijtenmaker Maximilliaan van der Gucht. De ‘papklok’ bovenaan de voorgevel wordt elke dag om 12:00 uur geluid door vrijwilligers van het Utrechts Klokkenluidersgilde en kenmerkt dat het etenstijd is.

